publicaties


Conceptualiseren kun je leren

In: G. Smid, E. Rouwette. Onderzoekende professionaliteit - Van Gorcum, 2009

Hans Vermaak

Als veranderaars, onderzoekers en docenten werken we met kennis, Het is wellicht ons belangrijkste ‘instrument’. Toch hebben we het niet vaak over de vorm waarin we kennis gieten. Hoe vatten we in woorden, beelden, grafieken en praatplaten  wat we hebben geleerd of onderzocht? En hoe proberen we anderen daarmee te bereiken, hoe interveniëren we ermee in organisaties? We praten wel over veranderen, leren, onderzoeken. En ook wel over processen van betekenisgeving. Maar minder over hoe het nou werkt als we inzichten en ervaring laten ‘stollen’. Hoe doen we dat?

Het hoofdstuk richt daarmee op de grensvlakken tussen veranderen, pro- fessionaliseren en onderzoeken. Kennis slaat bruggen tussen die activiteiten: onderzoek levert bijvoorbeeld knowhow die veranderaars helpt om te profes- sionaliseren. Zij passen deze kennis weer toe in de praktijk. Andersom kunnen veranderaars lessen oogsten uit hun praktijk, die uitwisselen in professionaliseringsarena’s en deze op schrift stellen. Kortom, bij onderzoekende professionaliteit past aandacht voor een verscholen ambacht: hoe we kennis construeren. Een zoektocht naar schoonheid, resonantie en plezier.

Je kan het verhaal hier downloaden. Het is een ‘geupdate’ tekst van een hoofdstuk dat eerder verscheen in het boek ‘de passie van de professional’ en dat was genomineerd voor de Professionele Publicatie Prijs 2007 van de ROA.

Het hoofdstuk maakt deel uit van het boek ‘Ruimte maken voor onderzoekende professionaliteit’. Dat boek gaat in op de wijze waarop onderzoek een betekenisvol onderdeel kan zijn van het werk van professionals. Professionaliteit staat de laatste jaren sterk in de belangstelling. Helaas nogal eens met een negatieve ondertoon. Er is jarenlang gemopperd: professionals zijn eigenwijs, laten zich niet sturen of controleren en ze beroepen zich te pas en te onpas op hun autonomie. Het gemopper verschuift ook. Men neemt nu de managers op de korrel. Die zouden de échte professional het werken onmogelijk maken. Onder deze wirwar van boodschappen ligt een pittig vraagstuk: wat is productieve professionaliteit anno 2009? Duidelijk is dat de manier waarop professies vraagstukken “in een frame zetten”, niet meer vanzelfsprekend legitiem is. Er is een herijking van professionaliteit gaande en dat vraagt om ruimte.

Het boek is de vrucht van het werk van velen die in het Sioo network participeren: docenten, zelfstandig adviseurs, adviseurs die verbonden zijn aan een organisatieadviesbureau, innovatieprofessionals, universitair (hoofd)docenten, hoogleraren, lectoren. Ze beschrijven daarin waarom onderzoeksruimte nodig is en hoe je deze ruimte kunt maken om:
- de praktijken van anderen in organisaties te (helpen) veranderen of vernieuwen;
- je eigen werk op orde te houden en te verbeteren;
- waar nodig te vernieuwen (nieuw licht op de zaak te werpen).