De taal die we gebruiken bij organiseren en veranderen heeft een hardnekkige ingenieursklank die wijst op een achterliggende machinemetafoor. Dat past steeds minder bij de uitdagingen waar organisaties voor staan. Kan je vanuit een andere metafoor naar veranderen kijken? Welke is daar dan goed geschikt voor? En hoe doe je dat methodisch? In een tweeluik ga ik in op deze vragen.

Het eerste deel – getiteld ‘het einde van de man met het plan?’ – verken ik de eerste twee vragen. Waar zitten meestgebruikte metaforen in de weg en waar zou een betere aan moeten voldoen? Ik bepleit op basis daarvan een spelmetafoor.

In het tweede deel – getiteld ‘een praatplaat voor degelijk spel’ – pak ik de derde vraag op door de spelmetafoor handen en voeten te geven. Ik bespreek dat ook spel methodische aspecten heeft. Door deze te onderkennen en eigen te maken, zorg je dat een niet vrijblijvend wordt, maar juist impact heeft. Ik geef een overzicht van die aspecten die als praatplaat kan dienen voor betrokkenen.

De teksten stonden begin 2017 op de website van de OOA waar ik als lid van de wetenschappelijke raad af en toe een blog schrijf over trends, discussies of wat dies meer. Dit voorjaar verschijnen ze – in licht verbeterde versie – ook in het blad Management Executive en op de Management Impact website.

De timing van de teksten is geen toeval. Ook in deze periode kwam het boek “Veranderen van maatschappelijke organisaties’ uit dat Jaap Boonstra schreef met een stel anderen waaronder ikzelf. Twee van de vier conceptuele hoofdstukken schreven wij gedurende anderhalf jaar en gaat uit van de spelmetafoor. Het resulterende spelmodel is een rode draad in het boek als geheel geworden. Je kan zeggen dat de blogs meer ingaan op waarom zo’n spelmetafoor zinnig is en hoe die er grofweg uitziet, het boek spelt de details van het spelmodel uit. Beide hoofdstuk van het boek zijn hier – in de vorm van de proefdruk – ook te downloaden: hoofdstuk 5 over ‘context maken’ en hoofdstuk 6 over ‘impact hebben’.

Overigens komt Jaap Boonstra met een publieksvriendelijke beknopt boek dit jaar over dat spelmodel: zeg maar een tekst die inhangt tussen de korte schets van mijn blogs en de handboekachtige tekst van het maatschappelijke organisatie-boek. Ik denk het een aanrader is.