De Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) heeft sinds de zomer een podcast serie ‘Uit de School’ waarin ze maatschappelijke uitdagingen, vragen en vernieuwingen bespreken, in het bijzonder in de wereld van openbaar bestuur.

In de 5e editie daarvan komen Mark van Twist en ik in gesprek onder leiding van Jorren Scherpenisse over ‘Schaal maken’. Een beetje cryptische titel, maar denk enerzijds aan het verlangen van mensen die met in pilots of niches iets vernieuwends doen dat dat zich spreidt, wat in de wandelgang dan ‘opschalen’ heet, maar wat niet zomaar vanzelf of goed gaat.

Denk anderzijds aan het besef dat vele anderen vaak ook actief zijn rond jouw (maatschappelijke) opgave of vraagstuk en je eigenlijk pas wat bereikt als de inspanningen, initiatieven en instituties daarin niet naast elkaar opereren, maar op een of andere manier gelinkt zijn. Want zeker bij veel maatschappelijke opgaven geldt vaak dat ze van iedereen en van niemand zijn.

Bij de eerste betekenis staat jouw werk centraal en de spreiding van wat je daarin hebt ontdekt of bereikt: je kijkt vanuit jou naar de wereld, zeg maar. Bij de tweede betekenis gaat het niet primair over jou, maar over de vraagstukken waar vaak ook enige collectieve onmacht over is. Daar staat centraal welke actoren daar tezamen als ‘veld’ mee in de weer zijn en wat voor verbindingen ertussen gewenst lijken: je kijkt vanuit de wereld naar jouw bijdrage zeg maar.

Wat beide perspectieven gemeen hebben is het besef dat je op meer schalen tegelijk werkt: van lokaal tot veel breder, van korte termijn tot lange termijn. En dat die schalen enorm veel met elkaar te maken hebben. En dat als ieder zijn eigen werk goed doet, je nog steeds niet ver genoeg komt omdat de verbindingen of besmettingen tussen al die schalen pas zorgen dat het echt impact krijgt.

Dat verbinden om schaal te maken is nogal een puzzel. En die is actueel in deze tijden. Maar in onze vakgebieden ook een beetje haaks op waar de aandacht vaak ligt. En waar we nog niet zomaar gemeenschappelijke taal voor hebben.

Wij verkennen (overigens ook met het nodige gestamel, want wij zijn ook zoekende hierin) het thema. Een half uur lang. Het is soms wat conceptueel/theoretisch, dus het helpt als je een eigen case in gedachten hebt waar je je druk maakt over opschalen en verbinden. Dan heb je waarschijnlijk meer aan.

PS. We hebben het snode plan om wellicht over een half jaar of jaar – als we een stuk verder zijn in het maken van een stevig verhaal hierover – wellicht weer een podcast te doen. Wellicht scherper ….