publicaties


Zeven knagende vragen over leren

Een ontwikkelagenda voor leerprofessionals.

Hans Vermaak, Gertjan Schuiling – Management & Organisatie, 2010

De psycholoog Weick  stelt dat we geneigd zijn ingewikkeld te doen over onderwerpen waar we verstand van hebben: onderwerpen die redelijk definieerbaar, grijpbaar, maakbaar zijn. Maar dat we juist te simpel doen over onderwerpen die lastig te doorgronden zijn, want daar staan we met legere handen. Wij denken dat dat ook geldt voor onderwerp ‘Leren in organisaties’. We willen daarom juist de complexiteit en rijkheid van leerprocessen waarderen. We presenteren wat wij zien als betekenisvolle vragen en zoekrichtingen voor de verdere ontwikkeling van dit vakgebied.

Leren lijkt soms een middel tegen vele kwalen – variërend van het vergroten van competitieve kracht tot het creëren van een betekenisvol leven. Het is voer voor vele disciplines, variërend van neuropsychologen tot economen. Dat levert een overvloed aan inzichten op waarbij niemand de wijsheid in pacht heeft. Dat maakt het gesprek in het ‘leerveld’ niet gemakkelijk. Sommige vragen over leren lijken echter steeds weer op te duiken ongeacht de ambiguïteit van het onderwerp. Deze zeven knagende vragen zetten we hier uiteen, we gaan in op hun relevantie en geven aan welke winst te boeken valt de komende jaren:

  • In hoeverre laat leren zich ontwerpen? En hoe vergroten we onze sensitiviteit voor hoe mensen werkelijk leren ongeacht onze ontwerpen?
  • Wat helpt leren op momenten de diepte in gaan? Hoe scheppen we ‘groene vingers’ om dit soort micro-momenten te creëren? En hoe stapelen we dit soort interventies op een manier dat ze elkaar versterken?
  • Hoe kan de Babylonische literatuur tot steun zijn? Hoe scheppen we een gemeenschappelijke taal met genoeg variëteit en finesse op dat ons handelen ermee kunnen verrijken en onze ervaringen beter leren begrijpen?
  • Wie is verantwoordelijk voor leren? Waar zouden experts met al hun kunde leerprocessen moeten scheppen met veel diepgang en waar is het beter sturing te spreiden opdat betrokkenen dit leren op eigen houtje te doen?
  • Wat maakt van leren een lust in plaats van een last? Hoe vermijden we dat het verplichte en monotone karakter van schools leren de boventoon voert? Hoe versterken we vrijwillige leerprocessen die allang onder het maaiveld plaatsvinden?
  • Wat is de betekenis van verlies en ongemak bij leren? Hoe sterken we elkaar in het vertrouwen en het vermogen dat we zonder onszelf te verliezen tegelijk speller en speelbal kunnen zijn?
  • Wat moet je met macht als leerprofessional? Hoe kunnen ze onze allergie voor macht omvormen tot een politieke competentie om curricula op te rekken en leren mogelijk te maken in weerbarstige omgevingen?

Het artikel diende tevens als openingshoofdstuk van een boek over leren in organisaties.