We ervaren ze als robuust en stevig. Het tijdschrift voor ontwikkeling in organisaties bracht een themanummer uit over het thema ‘routines‘. Het was voor ons aanleiding om daar een blik op te werken vanuit de bril van ‘procesfilosofen’: een honderdjarige traditie waar we nog veel van kunnen opsteken
publicaties
Niets wezenlijks ligt vast en niets ligt wezenlijk vast
Routines in organisaties
Paradoxen: werk maken van ongemak
We schreven een artikel over hoe je ambachtelijk kan omgaan met paradoxen in het kader van het jubileumnummer (75 jaar!) van het blad Management & Organisatie. Wij staan daarbij stil hoe er kansen en mogelijkheden ontstaan door werk te maken van het ongemak dat onlosmakelijk bij paradoxen hoort Lees meer…
Lekker onverstoorbaar werken aan je kennis en kunde
Het eerste nummer is uit van het tijdschrift voor adviseurs: het thema is ‘de interne organisatie-adviseur. Daar mochten een stel mensen hun licht op laten schijnen. Gelukkig ook stevige interne adviseurs zoals Birgit Dewez of Peter van den Raadt. Maar dus ook wat externe adviseurs die vaak met interne adviseurs optrekken waaronder Elsbeth Reitsma, Paul Kloosterboer en ikzelf. Lees meer…
De veranderkleuren herbezien na twintig jaar
Management & Organisatie, 2019
Het grootste, recentste en degelijkste overzichtsartikel over het kleurendenken is gepubliceerd.
Weerbarstigheid hanteer je niet met dikke plannen
Start bij de geleefde werkelijkheid, niet bij de papieren wenselijkheid
Als de organisatie verandermoe is en een verandering weerbarstig blijkt, past ‘meer van hetzelfde’ niet meer. Tegen alle reflexen in kun je dan beter pas op de plaats maken en met alle betrokkenen nagaan hoe eenieder de problemen in stand helpt te houden. Pas daarna kan iedereen verantwoordelijkheid leren nemen het anders te doen. Dat geldt niet alleen in organisaties waar men niet tot innovatie komt, maar ook waar de basis niet op orde is. Lees meer…
De kleurentest
Hoe ga je met veranderingen om?
Dit is een interactieve test die je helpt je een eigen visie op veranderingen in kaart te brengen. De uitslag van de tekst kun je gebruiken om te zien waar jij vooral goed in bent en hoe je je zou willen ontwikkelen. Ook krijg je door de test inzicht in andere visies op veranderen. Lees meer…
Veranderen als samenspel
Het einde van de man met het plan? Een praatplaat voor degelijk spel!
De taal die we gebruiken bij organiseren en veranderen heeft een hardnekkige ingenieursklank die wijst op een achterliggende machinemetafoor. Dat past steeds minder bij de uitdagingen waar organisaties voor staan. Kan je vanuit een andere metafoor naar veranderen kijken? Lees meer…
Onderzoekend samenwerken in de jeugdzorg
Actieonderzoek als spiegel voor bestuurders
Rond de zomer van 2015 deden we actieonderzoek naar de leefwereld van de jeugdzorg. Het onderzoek werd verricht ten behoeve van het collectief van Amsterdamse jeugdzorgbestuurders – vanuit het streven om voeling te houden met de praktijk en daar het eigen bestuurlijk handelen op af te stemmen. Lees meer…
Drie rondetafelgesprekken over ‘Leren Veranderen’ met opleiders, praktijkmensen en wetenschappers
Management & Organisatie, 2019
Twintig jaar ‘leren veranderen’: tijd om te reflecteren op het werken met dat handboek vanuit drie arena’s die zich elk anders tot het gedachtegoed verhouden. Lees meer…
Zeven knagende vragen over leren
Een ontwikkelagenda voor leerprofessionals.
De psycholoog Weick stelt dat we geneigd zijn ingewikkeld te doen over onderwerpen waar we verstand van hebben: onderwerpen die redelijk definieerbaar, grijpbaar, maakbaar zijn. Maar dat we juist te simpel doen over onderwerpen die lastig te doorgronden zijn, want daar staan we met legere handen. Wij denken dat dat ook geldt voor onderwerp ‘Leren in organisaties’. We willen daarom juist de complexiteit en rijkheid van leerprocessen waarderen. We presenteren wat wij zien als betekenisvolle vragen en zoekrichtingen Lees meer…
De hiërarchie voorbij? Tien wetmatigheden over zelfsturing
Met de sterk toegenomen invloed van regel- en controlesystemen in organisaties is ook de roep om zelfsturing krachtiger geworden. In dit artikel wordt de verschuivende verhouding tussen professionele zelfsturing en hiërarchische controle verkend Lees meer…
Facilitating local ownership through paradoxical interventions
The complexity of tough issues can only be handled effectively with intensive local participation. Such participation is not straightforward as people may shy away from the unfamiliar repertoires, unpredictable processes and inevitable opposition that come with the territory. This article focuses on how to facilitate local ownership in a series of paradoxical interventions with sufficient depth and credibility. Lees meer…
Four contexts of action research
Crossing boundaries for productive interplay
This paper explores how action research takes place within and between four contexts: adding practical value, improving institutions, developing professions, and contributing to theory. We argue that action research is more than those activities conducted within these contexts: it is a process of handling the generative tensions in the boundary regions. Lees meer…
Samen werken, leren en sturen door jeugdhulp-teams
Hoe generalisme het werken met LVB-gezinnen verrijkt
De tweede helft van 2016 deden we een nieuw onderzoek naar de leefwereld van de jeugdhulp in Amsterdam in samenwerking en opdracht van het collectief van Amsterdamse jeugdzorgbestuurders. Dit keer was de vraag hoe teams effectief omgaan met kinderen en ouders met licht verstandelijke beperking. Lees meer…
Veranderkunde in zeven vragen
Veranderen is een relevant vak voor managers, medewerkers en adviseurs. Het is ook lastige materie. Professionaliteit lijkt het best te borgen via continue reflectie én het benutten van gestapelde kennis. Hiertoe zijn in dit artikel een aantal vragen en corresponderende richtingaanwijzers uitgewerkt. Lees meer…
Men zegt dat professionals niet te managen zijn.
Is vrijheid blijheid zo te organiseren dat bezieling, groei en toewijding kunnen ontstaan in het werkende leven?
Professionalisme zit in de lift. De werkwijzen van managers en professionals ontwikkelen zich niet in hetzelfde tempo. Professionals zoeken vaak hun werkplek binnen organisaties, maar gedragen zich vervolgens als eenlingen waardoor versnippering, middelmatigheid en vrijblijvendheid eerder regel dan uitzondering zijn. De reflex van managers is om de problemen te lijf te gaan met controle en beheersing, wat allerlei conflicten teweegbrengt. Lees meer…
Het creëren van een kleurrijk verandermodel
Casestudy naar theorieontwikkeling
Dit artikel beschrijft hoe de auteurs bijna twintig jaar geleden een metatheorie over verandering het licht deden zien – nu bekend als de kleurentheorie – en hoe die theorie zich in de loop van de tijd heeft ontwikkeld. De artikel biedt een terugblik, aan de hand van het vierfasemodel van theorieontwikkeling van Smith en Hitt. De auteurs proberen te doorgronden waardoor een creatief idee vele verschijningsvormen kreeg, een krachtige theorie werd en nu breed wordt gebruikt. Lees meer…
Valkuilen bij het situationeel kiezen van een aanpak!
Veranderen (2)
Er zijn allerlei veranderaanpakken. Die werken niet even goed in elke situatie. Er is daardoor winst te boeken met het kiezen van een aanpak die echt goed past. Toch kom het daar in de praktijk vaak niet van. Negen veel voorkomende valkuilen helpen verklaren waarom. Zoals het opstellen van ‘integrale veranderplannen’ waarin veel te veel wordt aangepakt en alle focus ontbreekt. Of zoals ‘ons produkt is uw probleem’ waarin de diagnose wordt overgeslagen. Het goede nieuws is dat de valkuilen te omzeilen zijn. Dit artikel biedt daar een helpende hand bij. Lees meer…
Kies de juiste strategie!
Veranderen (1)
Kiezen voor de juiste veranderstrategie vraagt nogal wat. Daarbij gaat het niet zozeer om allerlei kenmerken van de diverse strategieën, maar met name om de (werkings)principes die aan de verschillende strategieën ten grondslag liggen en om wat er nodig is om die principes in een organisatie werkbaar te maken. In dit artikel geef ik een overzicht van de veranderstrategieën die beschikbaar zijn, en ga ik nader in op hoe daaruit een keuze is te maken. Lees meer…
Het verlangen naar angst
Edgar Schein gaf een provocerend interview ‘De angst om te leren’. Ik kreeg het verzoek er kritisch op te reflecteren. Die handschoen nam ik aan. Het interview stond oorspronkelijk in Harvard Business Review en in Nederland ook in het blad Opleiding & Ontwikkeling. De tekst is veelgelezen en zet je aan het denken. Nu – tien jaar later – publiceert O&O het nogmaals met enkele reflecties erbij. Lees meer…
Geen idee wat actieonderzoek is
Als lid van de wetenschappelijke raad voor Organisatieadviseurs schrijven we elk periodiek een column met wat ons aan het hart gaat. Bij mij was dat begin 2016 actieonderzoek: een benadering die ik enorm charmant en krachtig vindt, maar ook buitengewoon verwarrend. Lees meer…
Navigating Institutional Complexity
Textual Agency for Cross-Level Change
Current reforms in for instance health care or community development in troubled neighborhoods, are brave attempts at social innovations toward a more sustainable society. Such innovations ask for the questioning, discarding and renewal of ingrained practices and their re-assemblage into novel forms of collective, coordinated action. Societal, macro – level transitions play out in organizational change efforts that are especially challenging because they need to address “wicked problems” that are complex and ambiguous in terms of both content and process and therefore defy the application of simple, short – term solutions. Instead, they require a multidimensional approach and the involvement of many actors with different interests, viewpoints and affiliations. Lees meer…
Een academische ideeënbazaar
De 75e meeting van de Academy of Management vond in Vancouver plaats afgelopen augustus – vijf dagen lang. Door er rond te lopen krijg je ook een idee waar het veld zich heen beweegt. Ard Pieter de Man en ik schreven een impressie voor de thuisblijvers Lees meer…
Creating a colorful model of change
Reflection on developing a theory as scholar-practitioners
This article describes how, almost twenty years ago, we came up with a meta-theory of change, now referred to as the “color model,” and how that theory has developed over time. We look back, using Smith and Hitt’s four-stage model of theory development, to better understand how one creative idea took on many manifestations, became a robust theory and is now widely used. Lees meer…
Planning deep change through a series of small wins
Complex issues require continuous change that is planned incrementally. This paper focuses on how such emergent change can be shaped through a process of small wins and explains how this may even use adversity to fuel the change. The research shows how planning is anything but an innocuous support activity for change efforts and describes how it can either frustrate or enable deep change. Lees meer…
Wat is een goede carrière?
Zin en onzin van levensfasen in het adviesvak
Adviseurs zoeken naar richting voor de ontwikkeling van het vak, de branche en zichzelf. Omdat het leven vooruit geleefd wordt, maar achteruit geleerd, is dit een onzekere bezigheid. Het kennen van gemeenschappelijkheden in de levensfasen van adviseurs zou hierbij houvast kunnen bieden. Lees meer…
Vijf dagen pretpark
Capitalism in Question
De ‘Academy of Management’ bracht ook dit jaar weer vele duizenden wetenschappers en praktijkmensen tezamen. Het thema is elk jaar anders: dit jaar stond het in het teken van ‘Capitalism in Question’: het beschouwen van de problematische kanten van ons economisch stelsel. Vele bekende en nog veel meer onbekende namen uit alle windhoeken bogen zich over het thema, nog meer bogen zich over terugkerende managementonderwerpen variërend van organisatiecultuur tot logistiek. Ironische genoeg vond dat dit jaar juist plaats in Word Disney World in Florida. Wij doen er verslag van als terugkerende en als nieuwe deelnemers aan deze ontmoeting. Ter lering en inspiratie.
Designing Appreciative Inquiry as a Generative Change Process
Stretching the Practice of this Dialogic Approach
Because of its apparent simplicity and luring strength-based stance, appreciative inquiry can be misunderstood as an attractive and easy to emulate technique. Such misunderstanding may cause slippage from thoughtful inquiry into a managerial tool to create motivational experiences at work rather than to engage with complex issues. Such slippage may ultimately turn the appreciative approach into another disappointing management fad. Fortunately, the prolific use of appreciative inquiry during the last decades provides us with rich experiential material for timely reflection, critique and renewal. Lees meer…
Leren genieten van complexiteit
Complexe vraagstukken vragen om aanpakken met evenveel finesse
In elke organisatie spelen persistente vraagstukken. Vraagstukken die al zo lang bestaan dat bijna iedereen accepteert dat ze er zijn. Denk aan samenwerking tussen medisch specialisten in een ziekenhuis en aan het leren van docenten in onderwijsinstellingen. Ze gaan niet over bijzaken, ze gaan over hoofdzaken. En potentieel kan je er ook het meeste plezier aan beleven. De taaiheid zit in een historie van aanpakken die tekort schieten. Hoe kan dat anders? Lees meer…
‘Defixation’ as an intervention perspective.
Understanding Wicked Problems at the Dutch Ministry of Foreign Affairs.
This case study presents reflections on a research intervention conducted at the Dutch Ministry of Foreign Affairs. The subject was the practice of administration. Its objective became to understand its “wicked problems” and to create action principles. It was an analytical research effort as well as a learning intervention. Lees meer…
Interactief werken met causale diagrammen
Leren omgaan met keuzes en paradoxen in de procesvoering
Causale diagrammen kunnen helpen om effectief om te gaan met complexe vraagstukken. Er is tot de jaren zeventig vooral geschreven over de techniek van dat soort diagrammen. Inmiddels is helder dat participatie van betrokkenen bij het maken en toepassen van dit soort diagrammen nodig is om effectief te zijn en krijgt het interactief werken ermee ook aandacht. Lees meer…
Conspiring fruitfully with professionals
New management roles for professional organisations
Professionalism still is on the way up. However, the working methods of managers and professionals do not develop at the same pace. Professionals often seek out their workplace within an organisation but then proceed to act as soloists, which makes fragmentation, mediocrity and non-commitment the rule rather than the exception. The manager’s reflex dictates that he/she tackles problems with control and command, resulting in all sorts of conflicts. Lees meer…
OD without context management is a luxury item.
Paper for a symposium on the future of Organizational Development
OD has an established tradition. There is a community of practice, academic research, handbooks in all sorts, development of new practices, lots of publications, proven methods. All seems fine. At the same time there is recurrent talk and publications expressing worry about the future of OD. Lees meer…
Change paradigms
An overview
The authors present five fundamentally different ways of thinking about change, each representing different beliefs systems and convictions about how change works, the kind of interventions that are effective, how to change people, etc. Lees meer…
Betekenis van een diagnose met een causaal diagram
Technische vuistregels voor het maken van een causaal diagram
Het artikel behandelt de ‘techniek’ van het maken een causal diagram. Het behandelt die techniek in het kader van het zoeken naar de ‘angel’ van een hardnekkig verandervraagstuk. Lees meer…
Denken over veranderen van mensen en organisaties
Overeenkomsten tussen veranderaars en therapeuten
Ontmoetingen tussen organisatieadviseurs en psychotherapeuten vaak een feest van herkenning op. Beiden hebben hun vak gemaakt van het begeleiden van verandering. Dat roept de vraag op wat hun benaderingen met elkaar te maken hebben. Lees meer…
Denken in levensfasen
Reflectie aan de hand van een case
Er zijn verschillende stromingen stromingen in het denken over levensfasen. Eén stroming richt zich sterk op persoonlijke ontwikkeling, gebruikt kennis uit de ontwikkelingspsychologie en wordt door werknemers op hun pad gevonden in de vorm van coaches en loopbaanbegeleiders. Een tweede stroming richt zich sterk op vakontwikkeling, gebruikt kennis uit de beroepsliteratuur en wordt door werknemers op hun gevonden in de vorm van personeelsafdelingen met hun loopbaanbeleid en scholingstrajecten. Lees meer…
The color test for change agents
How do you think about change?
This is an interactive test that helps you identify your convictions about change. The test results can be used to assess what type of change agent you are: what you are good at and what could be developed further. Lees meer…
De meeste adviseurs zijn geen coach.
De legitimatie van coaching op het werk moet zijn dat organisaties er beter door gaan functioneren. Als dat niet zo is dan is het een privé aangelegenheid waar een baas niet voor hoeft te betalen. Maar kan het coachen van één individu op de werkplek wel zo’n sneeuwbaleffect veroorzaken? Lees meer…
Managers leren groen concurreren
Milieu wordt spannend.
Groen concurreren is een zaak voor managers. De buitenwereld bekijkt daarbij de gevolgde aanpak met argusogen. Het zorgt ervoor dat een bedrijf gemakkelijk maar ook terecht kan uitglijden. Er is een benadering voor milieuvraagstukken die zijn diensten bewezen heeft. Hij bestaat uit zes stappen Lees meer…
Nestoren kijken terug op het adviesvak.
Een bijdrage leveren in gebrokenheid
Binnen twee dagen was het geregeld: Max Rubinstein, Wessel Ganzevoort, Hans van Londen en Miel Otto waren enthousiast om onder leiding van Maarten van Gils te praten over vijftig jaar adviestraditie. Lees meer…
Lerende adviseur op sabbatical in India
Werken met roestige overtuigingen
In 1991 schortte ik mijn advieswerk op voor een reis door India. Ik spendeer er het leeuwendeel van mijn tijd in vier kloosters. Het werd de vervulling van een jongensdroom en een tijd voor introspectie. Die introspectie werd vergemakkelijkt door de confrontatie met India en het monnikenleven Lees meer…
Strategieën creëren voor groen concurreren
Leve de commercie?
De discussie over ondernemingsstrategieën ten aanzien van milieu is in dit artikel samengevat middels een indeling in tien strategie-stereotypen. Veel bedrijven zijn de stereotypen ontstegen waarbij zij uitsluitend handelen onder druk van overheden of actiegroepen, maar slechts weinigen bereiken een synergie tussen hun commerciële doelstellingen en hun milieuaanpak. Lees meer…
Hoe groen is het Hollandse jaarverslag?
Hollandse jaarverslagen getoetst op hun milieuboodschap
Na jarenlang in milieu geïnvesteerd te hebben, mag het Nederlandse bedrijfsleven milieu op z’n visitekaartje hebben staan: in het jaarverslag of een apart milieujaarverslag. De milieutekst moet dan wel die onderwerpen bestrijken die lezers wensen: anders kan men een positief effect van het visitekaartje bij voorbaat vergeten. Lees meer…
Snel, breed en diep
IT ondersteunde groepsprocessen
In de jaren negentig kwam groupware op als instrumentarium om horizontale multi-actor processen te ondersteunen. Ik was betrokken bij experimenten om in concrete verandertrajecten dit soort IT ondersteuning van groepsprocessen in te zetten en effectief te maken. Lees meer…
A potential method for determination of gaseous and particulate lead in exhaust gas
Microwave-induced air-plasma emission spectrometry and Zeeman furnace atomic absorption spectrometry
In the 80’s lead in the air was a real environmental and health issue. It was caused by many things like lead paint on houses, but mostly by exhaust gases from traffic. The Environmental Protection Agency (EPA) gave the University of Florida a grant to create a device that would measure lead content in air. During my studies at that university I participated in that research. The article shows some of its findings. Lees meer…
De ontwikkeling van bodemsaneringstechnieken
Over de regels van het spel en het benutten van speelruimte
In de jaren ’80 is milieu een issue dat tot heftige confrontaties leidde tussen milieubeweging, industrie en overheid. Het is ook de periode dat uit de druk vroege milieu=innovaties ontstonden, zij het vaak om milieuschade te reduceren die eenmaal ontstaan was. Het artikel gaat in op zo’n vroege milieu-innovatie rond bodemsanering en de wijze waarop de partijen dat spel met elkaar spelen. Lees meer…