publicaties


complexe opgaven

 
  download publicatielijst
Het vernieuwen rond complexe vraagstukken komt het uitgebreids aan bod in het boek 'plezier beleven aan taaie vraagstukken'. Deze ideeën zijn ook uitgewerkt in deelartikelen, video’s en interviews. Omdat je complexiteit vooral op menselijke maat het best hanteert, komt het ook in hapklare vorm ook aan bod in het boek ‘Iedereen verandert’. Een tweede categorie publicaties focust op maatschappelijke opgaven: denk aan transities, opschaalpraktijken of activistisch adviseren. Een derde categorie gaat in op methoden om complexiteit te hanteren zoals group decision software, paradoxen of causale diagrammen. Startsuggesties ☛ als boek ‘Iedereen verandert’, als artikel 'Weerbarstigheid hanteer je niet in dikke plannen' en anders de videolezing 'Plezier beleven aan taaie vraagstukken' als introducties. Het boek over taaie vraagstukken of de videolezing over 'wereldverbeteraars' en het essay over experimenteren en opschalen zijn geschikt als verdieping.

 

De logica van de lappendeken

Verbindingswerk rond vraagstukken die van iedereen en van niemand zijn

Hans Vermaak, 2024

Na een jaar of vijf broeden, testen en schrijven ziet een nieuw boek het licht.

Het start met de vraag “Wat als de traagheid en onmacht die we soms ervaren rond complexe vraagstukken niet alleen beantwoord wordt met grote transitie – en veranderplannen, maar die plannen ook aan die traagheid en onmacht bijdragen? Kunnen we beter begrijpen waarom dat gebeurt? En is er dan een andere denkwijze voor dat soort veranderingen voor handen? En hoe vertaalt die zich naar een handelspraktijk?” Lees meer…

Iedereen verandert. Nu wij nog.

Een gids voor veranderaars, werkers, leiders, activisten, adviseurs, begeleiders, docenten, onderzoekers, studenten, innovators.

Hans Vermaak - Vakmedianet, 2017

We veroorzaken dagelijks verandering. En we ondergaan het ook dagelijks. Iedereen verandert dus –
 zij het niet altijd succesvol. Dit boek laat zien hoe je in je directe omgeving het verschil maakt, hoe je de rest van de organisatie in een verandering meeneemt en hoe je zelf stevig genoeg in je schoenen staat om beide met succes te doen.

Het maakt daarbij niet uit of je werkt in zorg of dienstverlening, op werkvloer of in bestuurskamers. Het is voor iedereen die verandering vrijwillig oppakt, voor wie het op haar bord heeft gekregen of voor wie het als zijn vak ziet. Het is dus voor een breed publiek.  Lees meer…

Procesdenken: impressie & toepassing

In: M. de Man & J. Segers (red) Tijdmeesterschap. Mediawerf, 2024

Leike van Oss & Hans Vermaak, 2024

‘What is the wind other than blowing’: dat is de openingsvraag die Martha Feldman op het jaarlijkse congres van procesfilosofen in 2014 stelde om de deelnemers meteen een glimp te gunnen van procesdenken. Haar oogmerk was dat je ineens beseft dat we vaak spreken over wind of storm als een ‘ding’, maar dat de essentie ervan meer schuilgaat in de turbulentie van waaien als ‘proces’ Lees meer…

Plezier beleven aan taaie vraagstukken

Werkingsmechanismen van vernieuwing en weerbarstigheid

Hans Vermaak - Vakmedianet, 2015
Veranderkunde voor gevorderden: hoe je mooie dingen voor elkaar kan krijgen rond complexe vraagstukken

Dit boek is voor veranderaars die complexiteit niet schuwen. Het is een tweede herziene editie van het in 2009 gepubliceerde handboek. Het gaat in op taaie vraagstukken die je in overvloed in elke organisaties vindt en die van waarde zijn: denk aan samenwerking tussen professionals, ondernemende bureaucratieën, verandering van organisatiecultuur, duurzaam ondernemerschap of multiculturele samenwerking. Zulke vraagstukken kenmerken zich door complexiteit: veel factoren en veel actoren hebben er mee te maken. Ze zijn niemand en van iedereen tegelijk. Het maakt ze zowel lastig kenbaar als moeilijk maakbaar.

Lees meer…

Dubbele-podcast over onderwijsvernieuwing

Verandermaten podcast - Anne Nienhuis en Sander Toby, 2024

Het ‘teaching & learning network’ van de Hogeschool Utrecht heeft sinds een paar jaar een podcastserie over onderwijsinnovatie. In hun eigen woorden: ze onderzoeken daar in gesprekken met elkaar en aanschuivende gasten waar je tegenaan loopt bij grote en kleine innovatietrajecten Lees meer…

Paradoxen: werk maken van ongemak

Mark van Twist en Hans Vermaak, M&O 2022

We schreven een artikel over hoe je ambachtelijk kan omgaan met paradoxen in het kader van het jubileumnummer (75 jaar!) van het blad Management & Organisatie. Wij staan daarbij stil hoe er kansen en mogelijkheden ontstaan door werk te maken van het ongemak dat onlosmakelijk bij paradoxen hoort Lees meer…

Videolezing ‘De adviseur als wereldverbeteraar?’

Hans Vermaak - OOA, 2021

Je kan de Ernst Hijmanslezing horen die ik op 18 januari 2021 gaf voor Nederlandse adviseurs. De lezing wordt eens per jaar georganiseerd door de Orde voor Organisatiekundigen en -Adviseurs (OOA). Lees meer…

Vijf stappen om een causaal diagram te maken

In: L. van Oss & B. Kessener. Systematisch kijken naar de organisatie als systeem. Vakmedianet, 2018

Hans Vermaak

Causale diagrammen kunnen helpen je om te gaan met complexe vraagstukken. Zulke vraagstukken zijn vaak niet eenduidig: ze bestaan uit veel aspecten die met elkaar te maken hebben. Daardoor zijn ze niet zo eenvoudig te doorgronden, laat staan te hanteren. Met causale diagrammen breng je de dynamiek achter zo’n vraagstuk in beeld en je ziet daardoor meer mogelijkheden om die te beïnvloeden. Het is daarmee bij uitstek een instrument voor veranderaars. In dit hoofdstuk sta ik stil bij de wijze waarop je een diagram maakt op maat voor je eigen vraagstuk Lees meer…

Uit de school – podcast over ‘Schaal maken’

Hans Vermaak en Mark van Twist met Jorren Scherpenisse, 2022

De Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) heeft sinds de zomer een podcast serie ‘Uit de School’ waarin ze maatschappelijke uitdagingen, vragen en vernieuwingen bespreken, in het bijzonder in de wereld van openbaar bestuur.

In de 5e editie daarvan komen Mark van Twist en ik in gesprek onder leiding van Jorren Scherpenisse over ‘Schaal maken’. Een beetje cryptische titel, maar denk enerzijds aan het verlangen van mensen die met in pilots of niches iets vernieuwends doen dat dat zich spreidt, wat in de wandelgang dan ‘opschalen’ heet Lees meer…

Meervoudigheid voor beginners en gevorderden: de veranderkleuren

In M. de Witte, M.J. Vink & M. van Grinsven. Essenties van verandermanagement. Boom, 2021

Hans Vermaak

Een bondig verhaal over zowel kleurendenken als alle toepassingen ervan: dat was de vraag van de drie redacteuren. Het is een hoofdstuk geworden in het boek over veranderessenties: een soort canon van veranderkundige benaderingen. Het gaat in op de meervoudigheid van denken en doen die nodig is bij verandering (aan de hand van het kleurendenken) en de ambachtelijke wijze waarop je diagnose, vormgeving en interveniëren als een cyclisch proces doet. Lees meer…

Leren van of door rapporten

Hoe de gemeente Rotterdam leert van raadsenquêtes en rekenkamerrapporten

Mark van Twist, Hans Vermaak, Nancy Chin-A-Fat, Marije Huiting - NSOB 2021

Herkent u dat? Er verschijnt over uw organisatie een rapport met aanbevelingen hoe van alles beter moet. De bedoeling is dat dat doorwerkt en effect sorteert. Maar toch werkt dat niet altijd zo uit… Lees meer…

Videolezing: Wat te doen als (onderwijs)vernieuwing lastig lijkt?

Hans Vermaak bij SBO, 2020

Dit is een lezing van een dik half uur over patroonherkenning. Dat is wat mij betreft een veranderkundig kernthema als het gaat over aanpakken van vraagstukken die weerbarstig zijn – die niet vanzelf gaan. Daar moet je namelijk scherp krijgen welke dynamiek achter die weerbarstigheid schuil gaat, zodat je kan ophouden die zelf mee in stand te houden. En zodat je ook weet wat je er voor in de plaats kan doen. Lees meer…

Experimenteren en opschalen

Hoe ministeries zoeken naar oplossingen voor maatschappelijke opgaven

Martin Schulz, Petra Ophoff, Marije Huiting, Hans Vermaak, Jorren Scherpenisse, Martijn van der Steen, Mark van Twist - NSOB 2020

In dit deze publicatie gaat een team van onderzoekers van Nsob in op de dynamiek van experimenteren en opschalen in de context van maatschappelijke vraagstukken. Als je het leest krijg je een beeld van de verschillende manieren waarop je met experimenteren kan omgaan, hoe je opschalen kan organiseren en hoe je die twee processen met elkaar verbindt. Lees meer…

Podcast ‘Samenwerken in het Voortgezet Onderwijs’

Podcast door Ruben van Wendel de Joode en Freek van Berkel, 2021

Common Eye maakte een drieluik-podcast voor de VO raad rond de uitdagingen van regionaal samenwerken. Steeds met een bestuurder van de sector en een ‘expert’ erbij. Ik was de hekkesluiter van het drieluik samen met Hans Elbers als bestuurder over ‘samenwerken is ook veranderen’ Lees meer…

Video-reeks ‘Het vormgeven van verandering’

Hans Vermaak - Crowdale 2014
Een online college waarin wordt besproken hoe je de belangrijkste ontwerpfouten in veranderplannen kan vermijden.

Dat verandertrajecten niet eenvoudig zijn, kan iedereen die er mee te maken heeft gehad beamen. Ik bespreek in deze online collegereeks hoe je de kans op een succesvol verandertraject aanzienlijk vergroot. In veel veranderplannen worden gelijksoortige ‘weeffouten’  gemaakt. Met alle energie die naar het rechtzetten van deze fouten gaat, kunnen de veranderopgaven zelf in het geding komen. Met stagnatie als gevolg. Lees meer…

Video-lezing ‘Plezier beleven aan taaie Vraagstukken’

Hans Vermaak - Plan C, Brussel 2012
Een uurtje luisteren als flitsintroductie in het hanteren van complexe vraagstukken

Op 29 november 2012 was ik uitgenodigd een keynote te verzorgen over het omgaan met taaie vraagstukken in Brussel. Er was een bijeenkomst belegd voor de ‘community’ rond Plan C – een Vlaams informeel transitienetwerk rond duurzaam materialenbeheer. Ik maakte een selectie uit het gedachtengoed van vernieuwingsmechanismen rond taaie vraagstukken Lees meer…

Podcast over transitie in zorg en welzijn

Podcast door Maarten Ploeg en Pim Ketelaar - VitaValley, 2021

De podcastserie van Vitavalley ‘Beware of the next step’ is van start gegaan. Ik vond het fijn dat ze dat met mij wilden aftrappen. Waarin we tegelijk nog samen aan het uitzoeken zijn hoe je zo’n eerste podcast dan samen doet. Over innovatie, netwerkorganisaties, covid, dominante contexten en de zoektocht naar genoeg impact… Lees meer…

Omgaan met paradoxen

In: M. Ruijters, R. Schut & R.J. Simons. Canon van leren en ontwikkelen (2ed) – Boom, 2020

Hans Vermaak

Paradoxaal werken zit in het hart van organiseren, veranderen en leren. We lopen er dagelijks tegenaan. Het zit als een rode draad in eerdere publicaties van me over taaie vraagstukken, systemisch kijken en kleurendenken. Maar hoe werkt dat nou precies? En welke mensen hebben er de afgelopen 25 jaar nou vooral zinnig dingen over onderzocht en beschreven? Lees meer…

Werelden achter de zorg 2.0.

Doormodderen en aanpakken

Margreeth Hidding, Dennis Christmas, Jan-Luuk Hoff, Hans Westerveld- Twynstra Gudde, 2021
Een herziening van het twintig (!) jaar oude boekje dat Hans Westerveld en ik samen schreven

Ideeën over ziek en gezond zijn voortdurend in beweging. Onze persoonlijke opvattingen hierover, maar ook die van de samenleving hebben de afgelopen twintig jaar een grote ontwikkeling doorgemaakt. Rond de eeuwwisseling kwam de mondige burger in beeld, die als patiënt of cliënt wat te kiezen wilde hebben. Ik schreef toen met Hans Westerveld het boekje Werelden achter de zorg (1.0 dus…) bedoeld als een reisgids

Lees meer…

Nu hard willen vernieuwen is naïef en onaardig

In de reeks 'Leiderschapspraktijken in tijden van Corona'

Interview door Bart Schipmölder en Arjan Jonker - NCO-CNA, 2021

In een reeks van de NSO-CNA academie werd ik bevraagd hoe leiderschap kan omgaan met Covid, ten tijde van het interview dik in de tweede golf. Zij richten zich daarbij vooral op de onderwijswereld, die daar erg door geraakt is. Maar het besprokene is vast ook wel breder van toepassing. Lees meer…

De veranderkleuren herbezien na twintig jaar

Management & Organisatie, 2019

Hans Vermaak, Léon de Caluwé
Situering en beschrijving van de theorie en haar toepassingen

Het grootste, recentste en degelijkste overzichtsartikel over het kleurendenken is gepubliceerd.

Lees meer…

Werken met rijke beschrijvingen van betekenisvolle gebeurtenissen

In: H. Boersema-Vermeer, Gertjan de Groot- Vakmedianet, 2016

Hans Vermaak

Een krachtige onderzoeks- en leervorm is het werken met rijke beschrijvingen. Ik reik hier een praktische werkwijze voor aan die je kan benutten voor jezelf maar ook als oefening met een groep. Lees meer…

Videocast ‘Iedereen Verandert’

Hans Vermaak bij MI Academy, 2020

Een lezing van zo’n tachtig minuten rond het boek ‘Iedereen verandert – Nu wij nog’. Ik schets de belangrijkste thema’s van het boek – dat het dunste en breedste boek is dat ik ooit over veranderen schreef. Lees meer…

Videolezing ‘Leren Veranderen anno nu’

Hans Vermaak - Sioo, 2019

In een lezing van 2 maal een uur stond ik in het lanceringsjaar van de 3e editie van ‘Leren Veranderen’ stil bij de belangrijkste ideeën, latere ontwikkelingen en terugkerende misverstanden. Zowel het kleurendenken als de manieren waarop ermee gewerkt wordt zijn nogal geëvolueerd in 20 jaar. Tijd dus om dat maar eens in een ochtend uit de doeken te doen. Lees meer…

Kennisclips over ‘Experimenteren & Opschalen’

Schultz, Ophoff, Huiting, Vermaak, Scherpenisse en van der Steen, NSOB 2021

Een jaar lang onderzoek naar de dynamiek van experimenteren en opschalen rond maatschappelijke vraagstukken door Nsob: daar gaan deze kennisclips over. Lees meer…

Mooi is anders

In: J. Segers & M. de Man (eds) Over het schone – Sioo, 2021

Hans Vermaak

32 Bespiegelingen over het Schone door een netwerk van auteurs die allemaal iets met veranderen, onderzoeken en organiseren hebben. Lees meer…

Videocast ‘Het belang van (in)lezen’

Hans Vermaak met Machiel Willemsen, 2020

Waarom is het zo nodig om je in te lezen als adviseur in de vraagstukken waar je je tegenaan bemoeit? Hoe lees je je slim in zodat je ergens verstand van krijgt in plaats van achter de laatste bestseller aanloopt? Wat is de waarde ervan in je dagelijks werk Lees meer…

Videocast ‘werken op twee fronten: afleren en aanleren’

Hans Vermaak met Machiel Willemsen, 2020

Bij vernieuwing lijkt het zo dat het nodig om zowel ingebakken patronen met elkaar af te leren als onbekend en onbemind nieuw repertoire aan te leren. Enerzijds defixeren, anderzijds vernieuwen. Dat werken op twee fronten – afleren en aanleren – is niet vanzelfsprekend Lees meer…

Collaborative transformation

The art of making international trade more sustainable

Joost Oorthuizen, Hans Vermaak, Carla Romeu Dalmau & Elea Papemmanuel - Wageningen Academic Publishers, 2018

International trade can make a huge difference towards sustainability, as over half of what is produced globally crosses national borders. Several of the United Nations 2030 Sustainable Development Goals – such as realizing ‘zero hunger’ and ‘no poverty’, ensuring all have ‘decent work’, and taking ‘climate action’ – crucially depend on transforming the way international trade is organized. But international value chains are complicated, involving many different people working in diverse contexts that change over time. Therefore Lees meer…

Weerbarstigheid hanteer je niet met dikke plannen

Start bij de geleefde werkelijkheid, niet bij de papieren wenselijkheid

Hans Vermaak, Joost Kampen - Holland Management Review, 2014
Wat hebben 'verwaarloosde organisaties' en 'taaie vraagstukken' met elkaar te maken?

Als de organisatie verandermoe is en een verandering weerbarstig blijkt, past ‘meer van hetzelfde’ niet meer. Tegen alle reflexen in kun je dan beter pas op de plaats maken en met alle betrokkenen nagaan hoe eenieder de problemen in stand helpt te houden. Pas daarna kan iedereen verantwoordelijkheid leren nemen het anders te doen. Dat geldt niet alleen in organisaties waar men niet tot innovatie komt, maar ook waar de basis niet op orde is.  Lees meer…

Veranderen als samenspel

Het einde van de man met het plan? Een praatplaat voor degelijk spel!

Hans Vermaak - Management Executive, 2017

De taal die we gebruiken bij organiseren en veranderen heeft een hardnekkige ingenieursklank die wijst op een achterliggende machinemetafoor. Dat past steeds minder bij de uitdagingen waar organisaties voor staan. Kan je vanuit een andere metafoor naar veranderen kijken? Lees meer…

Onderzoekend samenwerken in de jeugdzorg

Actieonderzoek als spiegel voor bestuurders

Hans Vermaak, Nicolette Engbers - Tijdschrift voor Begeleidingskunde 2016

Rond de zomer van 2015 deden we actieonderzoek naar de leefwereld van de jeugdzorg. Het onderzoek werd verricht ten behoeve van het collectief van Amsterdamse jeugdzorgbestuurders – vanuit het streven om voeling te houden met de praktijk en daar het eigen bestuurlijk handelen op af te stemmen. Lees meer…

Tjipcast ‘Over veranderen in organisaties: klein maar fijn?’

Hans Vermaak met Tjip de Jong, 2019

Tjip de Jong maakte een pod/videocast met mij. Over dat bij verandering kleinschaligheid goed uit kan pakken, waarom dat zo is en welke dilemma’s dat dan weer oproept. Lees meer…

Lange podcast over ‘iedereen verandert’

Podcast door Kim Spinder - Innovatiewasstraat BNR, 2017

Kim Spinder, zelf een adviseur en spreker over innovatie, maakt lange podcasts onder de titel ‘De innovatie-wasstraat’. Daarin bevraagt ze vernieuwers een uur lang. Delen ervan komen vervolgens weer langs op de radio bij BNR. Dit keer was ik aan de beurt. Lees meer…

Video-lezing ‘Vuistregels en doodzondes bij grote transities’

Hans Vermaak - Stadsregio Amsterdam 2012
Niet één grote verandering, 
maar meerdere soorten verandering naast elkaar

Op 21 juni en later nog eens op 1 oktober 2012 mocht ik een verhaal vertellen over grootschalige transitieprocessen. In dit geval ging het over de decentralisatie van de jeugdzorg in de Regio Amsterdam. Een lastig proces. Dat verhaal is echter aardig generiek. En dus ook wel handig bij andere grote transities. Lees meer…

De hiërarchie voorbij? Tien wetmatigheden over zelfsturing

Maartje de Vries, Hans Vermaak, Michiel de Ronde - Tijdschrift voor Begeleidingskunde 2017
Wat maakt en breekt zelfsturing in organisaties?

Met de sterk toegenomen invloed van regel- en controlesystemen in organisaties is ook de roep om zelfsturing krachtiger geworden. In dit artikel wordt de verschuivende verhouding tussen professionele zelfsturing en hiërarchische controle verkend Lees meer…

Ruimte om te exploreren

In: G. Smid, E. Rouwette. Onderzoekende professionaliteit - Van Gorcum, 2009

Hans Vermaak
Onderzoeken integreren als deel van ons vak als veranderaars en opleiders

Je kunt meer halen uit veranderen, professionaliseren en onderzoeken door ze niet als gescheiden werelden te zien, maar als praktijken en gemeenschappen die elkaar kunnen versterken. Lees meer…

The colors of change – revisited

In: R. Shani & D. Noumair. Research in Organizational Change and Development (vol. 26) - Emerald, 2018

Hans Vermaak, Léon de Caluwé
Situating and describing the theory and its practical applications

This is the most up to date, complete and concise publication on the colors of change. It is written for both practitioners and academics that want to go beyond the basics. Those who already know about this change theory are likely to be surprised to find there is more to both the model and its applications Lees meer…

Facilitating local ownership through paradoxical interventions

Hans Vermaak – Journal of Applied Behavioral Science, 2012
Why do facilitators fail when they try too hard to help people?

The complexity of tough issues can only be handled effectively with intensive local participation. Such participation is not straightforward as people may shy away from the unfamiliar repertoires, unpredictable processes and inevitable opposition that come with the territory. This article focuses on how to facilitate local ownership in a series of paradoxical interventions with sufficient depth and credibility. Lees meer…

Macht en leren

In: M. Ruijters, R.J. Simons. Canon van het leren – Kluwer, 2012

Hans Vermaak
De ideeën van ‘grondlegger’ John Coopey over een ‘vergeten thema’ in de literatuur over leren.

Leren is niet waardevrij of machtsarm. Wat er geleerd wordt, waartoe dat relevant is, wie er mee mogen doen, wie daar zeggenschap over heeft: het zijn allemaal keuzes die iets of iemand de wind in de rug geven. Georganiseerd leren zijn daarmee óók machtsinterventies en de leerprofessional kiest altijd partij. In mijn waarneming is die keus vaak onbewust en wordt die even vaak ontkend. Lees meer…

Democratisering van de veranderkunde

Interview door Theo Hermsen, Leonard Millenaar, Simon van der Veer en Jostein van Vliet

Ik werd onlangs “geïnterviewd” door vier stevige dertigers in het advies/verandervak. Die zochten een goed gesprek over het vak veranderkunde, de democratisering ervan, de professionele standaarden en hoe je jezelf de maat neemt. Lees meer…

Verstillen is een kunst

Interview door Judith Droste - TvOO, 2018

Mark van Twist en ikzelf werden geïnterviewd over wat stilte nou eigenlijk betekent als het gaat over organisatieverandering. Moet je het opzoeken om vernieuwing mogelijk te maken? Wat zijn de effecten er dan van? Hoe werk je er dan mee? Lees meer…

Veranderen kan complex zijn, dat maakt het zo leuk

Interview door Pierre Spanninks - Managementboek magazine, 2017

“Veranderaars zijn verspreid door alle lagen van de organisatie te vinden. Juist ook op de werkvloer. Daarom wilde veranderkundige Hans Vermaak na twee dikke pillen ook graag eens een toegankelijker boek schrijven. Maar zonder de lessen uit de handboeken plat te slaan. Want veranderen kan complex zijn…”

Zo start een van de interviews rond het nieuwe boek ‘Iedereen verandert’, die net verscheen in managementboek magazine. Klik hier om hem on line te lezen. 

Four contexts of action research

Crossing boundaries for productive interplay

Gertjan Schuiling, Hans Vermaak - International Journal of Action Research, 2017

This paper explores how action research takes place within and between four contexts: adding practical value, improving institutions, developing professions, and contributing to theory. We argue that action research is more than those activities conducted within these contexts: it is a process of handling the generative tensions in the boundary regions. Lees meer…

Samen werken, leren en sturen door jeugdhulp-teams

Hoe generalisme het werken met LVB-gezinnen verrijkt

Hans Vermaak, Renske Emmelkamp, Cees van der Wal - OKT Amsterdam, 2017

De tweede helft van 2016 deden we een nieuw onderzoek naar de leefwereld van de jeugdhulp in Amsterdam in samenwerking en opdracht van het collectief van Amsterdamse jeugdzorgbestuurders. Dit keer was de vraag hoe teams effectief omgaan met kinderen en ouders met licht verstandelijke beperking. Lees meer…

Men zegt dat professionals niet te managen zijn.

Is vrijheid blijheid zo te organiseren dat bezieling, groei en toewijding kunnen ontstaan in het werkende leven?

Hans Vermaak - Nijenrode Management Review, 1997
Vuistregels voor het leidinggeven aan professionals. Inclusief de '3V' satisfiers & de '3B' dissatisfiers

Professionalisme zit in de lift.  De werkwijzen van managers en professionals ontwikkelen zich niet in hetzelfde tempo. Professionals zoeken vaak hun werkplek binnen organisaties, maar gedragen zich vervolgens als eenlingen waardoor versnippering, middelmatigheid en vrijblijvendheid eerder regel dan uitzondering zijn. De reflex van managers is om de problemen te lijf te gaan met controle en beheersing, wat allerlei conflicten teweegbrengt. Lees meer…

De kracht van kleine kwaliteit

In: T. Hardjono, A. Oosterhoorn, K. de Vaal, J. Vos. Perspectieven op kwaliteit.nl - NNK, 2012

Hans Vermaak
Een pleidooi voor activistische kwaliteitszorg

Ik hou ervan als iets kwaliteit heeft. Of het nou zelfgekweekte tomaten betreft of de passie van mijn leraar Nederlands op de middelbare school. Onvergelijkbare zaken – maar in al deze gevallen ben ik geraakt en geeft kwaliteit het leven kleur. Ik heb dat het meest waar zaken complex worden en door vele mensen samen tot stand komt. Daar waar professionele gedrevenheid om extern iets te betekenen iets ervaarbaars voor direct betrokkenen schept. Het is de ‘kleine kwaliteit’ die bottom-up up ontstaat. Lees meer…

Herschrijven van de ongeschreven regels

In: S. van de Veer, L. Peters. Move before you're ready - Van Duuren, 2016

Hans Vermaak
Everything you always wanted to know about culture change

Eindelijk dan: een kort verhaal over cultuurverandering. Daar schrijf ik normaal niet over. Ik geloof dat veel gesprekken over de gewenste cultuur eigenlijk Lees meer…

Maatschappelijke organisaties veranderen

In: J. Boonstra e.a. Veranderen van maatschappelijke organisaties - Business Contact, 2017

Hans Vermaak, Jaap Boonstra
Context maken en impact hebben

Jaap Boonstra heeft met een stel mensen een nieuw boek geproduceerd over het organiseren en veranderen in een specifieke omgeving: die van scholen, ziekenhuizen, universiteiten, openbaar vervoer, musea en dergelijke. Hij combineert zijn eigen ervaring daarin met die van Lees meer…

Geen idee wat actieonderzoek is

Hans Vermaak - OOA site, 2016
En daar kan je geen genoegen mee nemen...

Als lid van de wetenschappelijke raad voor Organisatieadviseurs schrijven we elk periodiek een column met wat ons aan het hart gaat. Bij mij was dat begin 2016 actieonderzoek: een benadering die ik enorm charmant en krachtig vindt, maar ook buitengewoon verwarrend. Lees meer…

Video-lezing ‘Eigen Veranderkracht’

Hans Vermaak - Jaarcongres Organiseren, Adviseren, Begeleiden 2014
Eerder een troostrijk besef dan een hoopvol recept

Eigen (verander)kracht is een populair thema op dit moment. Geen toeval dat het Jaarcongres juist dit als thema uitkoos. Ik mocht een van de keynotes verzorgen. Daar was ik wel blij mee want je kan mooie maar ook heel foute dingen met dit thema doen. Lees meer…

Casusreflectie middels ‘Plezier beleven aan taaie vraagstukken’

Maartje de Vries - Tijdschrift voor Begeleidingskunde, 2016

De redactielid van het tijdschrift reflecteert op eigen complexe verandercasuïstiek en gebruikt hierbij mijn boek over het omgaan met taaie vraagstukken. Ik vind het wel een mooi voorbeeld van zowel reflectief naar eigen handelen kijken als het begrijpen en benutten van literatuur. Ik weet uit ervaring dat dit boek niet zomaar snel samen te vatten is Lees meer…

Using causal loop diagrams to deal with complex issues

In: D. W. Jamieson, Barnett & A Buono (eds.) Consultation for Organizational Change Revisited - Information Age Publishing, 2016

Hans Vermaak
Mastering an instrument for systemic and interactive change

A persistent stereotype of consultants is that of experts who have all the answers. However, the more complex problems are, the less consultants are able to provide ‘magical solutions’. Causal loop diagrams (CLDs) are a powerful tool to deal with issues characterized by content complexity and process complexity. Lees meer…

Navigating Institutional Complexity

Textual Agency for Cross-Level Change

Danielle Zandee, Hans Vermaak & Irene Jonkers - Paper Organizational Discourse Conference, 2014

Current reforms in for instance health care or community development in troubled neighborhoods, are brave attempts at social innovations toward a more sustainable society. Such innovations ask for the questioning, discarding and renewal of ingrained practices and their re-assemblage into novel forms of collective, coordinated action. Societal, macro – level transitions play out in organizational change efforts that are especially challenging because they need to address “wicked problems” that are complex and ambiguous in terms of both content and process and therefore defy the application of simple, short – term solutions. Instead, they require a multidimensional approach and the involvement of many actors with different interests, viewpoints and affiliations. Lees meer…

Protected: Video-lezing ‘Waardenvolle professionaliteit’

Hans Vermaak - Windesheim Parade, 2015
Hoe kan je duurzaam organiseren dat werk deugt en deugd doet?

This content is password protected. To view it please enter your password below:

Video-intro ‘Actieonderzoek over grenzen heen’

Hans Vermaak - CKO Politieonderwijsraad 2015
Wat maakt samenwerking tussen praktijk en wetenschap waardevol en wat maakt het moeilijk?

Een inleiding over actieonderzoek, gericht op hoe verschillende arena’s hier nauw moeten samenwerken: de praktijk en de wetenschap, maar ook de opleidingswereld of de institutionele context. Dat kan erg de moeite zijn, maar kost ook moeite. In de inleiding verken ik hoe de arena’s contrasteren, maar vooral ook waarom samenwerken juist daardoor Lees meer…

Planning deep change through a series of small wins

Hans Vermaak - Best Paper Academy of Management, 2013
Find out why large scale change is rarely deep and why linear change paralyzes.

Complex issues require continuous change that is planned incrementally. This paper focuses on how such emergent change can be shaped through a process of small wins and explains how this may even use adversity to fuel the change. The research shows how planning is anything but an innocuous support activity for change efforts and describes how it can either frustrate or enable deep change. Lees meer…

Protected: Video-lezing ‘Krachtig Adviseren’

Hans Vermaak - BIA 2015
Waar zet je als adviseur kracht voor in, waar ontleen je het aan en hoe kweek je het?

This content is password protected. To view it please enter your password below:

Nabeschouwing

In: K. Kuitenbrouwer, T. Goudswaard, A. Schamineé. SocialDesignForWickedProblems - HNI, 2014

Hans Vermaak
Samenwerking tussen de werelden van beeldende kunst, ontwerp en veranderkunde.

Gedurende een half jaar hebben social designers en organisaties met veel enthousiasme samengewerkt aan het ontwikkelen van nieuwe perspectieven voor taaie vraagstukken. Deze projecten waren onderdeel van het praktijkonderzoek SOCIALDESIGNFORWICKEDPROBLEMS (SDFWP). Lees meer…

Boeksamenvatting ‘Plezier beleven aan taaie Vraagstukken’

Werkingsmechanismen van vernieuwing en weerbarstigheid

Hans Vermaak, Universiteit van Amsterdam 2009

De eerste editie van het boek kwam uit als proefschrift en publieksversie. Enkel in de eerste variant was er ook een samenvatting bijgevoegd. Dat verlangde de Universiteit van Amsterdam. Die samenvatting is vooral handig als je het boek ernaast hebt: het helpt dan hoofdlijnen te zien. Lees meer…

Verwaarloosd of taai?

Interview door Isolde Kolkhuis Tanke – O&O, 2013
Een gesprek met Hans Vermaak en Joost Kampen over een situationele benadering van stagnatie in organisaties

Stagnatie kom je in verschillende verschijningsvormen tegen in organisaties: van het niet op orde krijgen van de basisvoorwaarden om ‘normaal’ te kunnen werken, tot het blijven tegenhouden van vernieuwingsimpulsen juist wanneer er zoveel orde is. Op wat voor manieren kan je hier doorheen breken?   Lees meer…

Veranderen; de deskundigheid is oud, het vak is jong

Interview door Annet Weitering - Sioo Change, 2013
Een voor- en achteruitblik met Jaap Boonstra en Hans Vermaak

Een ochtend lang in gesprek over de historie en de  toekomst van veranderkunde ter gelegenheid van 55 jaar Sioo. Over het democratiserende verschil tussen verandermanagement en veranderkunde, over het belang van de geleefde werkelijkheid boven de papieren spierballentaal en over favoriete schrijvers en onze ambivalente opstelling richting nieuwe modes. Maar ook over multi-actor en multi-factor opgaven en hoe je daar samenwerking rond organiseert Lees meer…

Video-teaser ‘Omgaan met taaie vraagstukken’

Hans Vermaak - Nedworc, Utrecht 2010
Het slechte nieuws en het goede nieuws over vernieuwen rond complexe vragen

Op 4 maart 2010 organiseerde Nedworc  een middag over veranderkundig kijken naar ontwikkelingssamenwerking. Ik was een van degenen die een aftrap mocht geven van tien minuten. Het verzoek was wat te zeggen over het omgaan met complexe vraagstukken. Ik gaf een minicollege over wat ik net met een mijn promotie-onderzoek had ontdekt daarover in tien ‘goed nieuws/slecht nieuws’ boodschappen. Lees meer…

Designing Appreciative Inquiry as a Generative Change Process

Stretching the Practice of this Dialogic Approach

Danielle Zandee and Hans Vermaak – Paper Organizational Discourse Conference, 2012
A common language for situated AI design based on a discussion of current contrasting practices and recurring criticism of prevailing AI designs. How can we get more out of this intervention approach?

Because of its apparent simplicity and luring strength-based stance, appreciative inquiry can be misunderstood as an attractive and easy to emulate technique. Such misunderstanding may cause slippage from thoughtful inquiry into a managerial tool to create motivational experiences at work rather than to engage with complex issues. Such slippage may ultimately turn the appreciative approach into another disappointing management fad. Fortunately, the prolific use of appreciative inquiry during the last decades provides us with rich experiential material for timely reflection, critique and renewal. Lees meer…

Leren genieten van complexiteit

Complexe vraagstukken vragen om aanpakken met evenveel finesse

Hans Vermaak - Synaps, 2011
Een introductie in het hanteren van taaie vraagstukken

In elke organisatie spelen persistente vraagstukken. Vraagstukken die al zo lang bestaan dat bijna iedereen accepteert dat ze er zijn. Denk aan samenwerking tussen medisch specialisten in een ziekenhuis en aan het leren van docenten in onderwijsinstellingen. Ze gaan niet over bijzaken, ze gaan over hoofdzaken. En potentieel kan je er ook het meeste plezier aan beleven. De taaiheid zit in een historie van aanpakken die tekort schieten. Hoe kan dat anders? Lees meer…

Vals spelen voor de goede zaak

In: T. de Jong, S. van der Veer. We presteerden nog lang en gelukkig. Een sprookjesboek voor organisatieverbetering – Anderz, 2017

Hans Vermaak
Een reflectie op het sprookje Klein Duimpje van Charles Perrault uit 1697

Wat zegt ‘Klein Duimpje’ over organisatieverandering? Het gaat erover dat wie niet sterk is, slim moet zijn. Als jongste in het gezin wist ook ik dat. Maar bij Klein Duimpje is het meer dan een goede leerschool, het is een overlevingstactiek als hij aanloopt tegen personages groter, sterker en ouder dan hijzelf. En die tactiek is toepasbaar waar geweld een rol speelt in organisaties. En ook wanneer je complexe vraagstukken oppakt omdat wat daarin goed werkt, zelden is hoe het hoort.  Het sprookje vertelt hoe we vernieuwing klein kunnen beginnen. Lees meer…

Working interactively with causal loop diagrams

In: J. Boonstra, L. de Caluwé (eds.) Intervening and changing - Wiley, 2007

Hans Vermaak
Intervention choices and paradoxes in practical application.

Causal loop diagrams can help in tackling complex issues effectively. Until the nineteen-seventies the literature focussed on the technique of such diagrams. Since then it has become evident that participation of stakeholders in making and applying such diagrams is desired to affect change. Lees meer…

‘Defixation’ as an intervention perspective.

Understanding Wicked Problems at the Dutch Ministry of Foreign Affairs.

A. Stoppelenburg, H. Vermaak - Journal of Management Inquiry, 2009
Systemic research to uncover the unwritten rules of an organization

This case study presents reflections on a research intervention conducted at the Dutch Ministry of Foreign Affairs. The subject was the practice of administration. Its objective became to understand its “wicked problems” and to create action principles. It was an analytical research effort as well as a learning intervention. Lees meer…

Interactief werken met causale diagrammen

Leren omgaan met keuzes en paradoxen in de procesvoering

Hans Vermaak – M&O, 2006
Hoe betrek je mensen in het maken van causale diagrammen?

Causale diagrammen kunnen helpen om effectief om te gaan met complexe vraagstukken. Er is tot de jaren zeventig vooral geschreven over de techniek van dat soort diagrammen. Inmiddels is helder dat participatie van betrokkenen bij het maken en toepassen van dit soort diagrammen nodig is om effectief te zijn en krijgt het interactief werken ermee ook aandacht. Lees meer…

Conspiring fruitfully with professionals

New management roles for professional organisations

Hans Vermaak, Mathieu Weggeman - Management Decision, 1999
Evergreen lessons for dealing with professionals … and enjoying it.

Professionalism still is on the way up. However, the working methods of managers and professionals do not develop at the same pace. Professionals often seek out their workplace within an organisation but then proceed to act as soloists, which makes fragmentation, mediocrity and non-commitment the rule rather than the exception. The manager’s reflex dictates that he/she tackles problems with control and command, resulting in all sorts of conflicts. Lees meer…

OD without context management is a luxury item.

Paper for a symposium on the future of Organizational Development

Hans Vermaak, Annual Academy of management Conference, 2006
Organization Development suffers from a lack of pragmatism about power

OD has an established tradition. There is a community of practice, academic research, handbooks in all sorts, development of new practices, lots of publications, proven methods. All seems fine. At the same time there is recurrent talk and publications expressing worry about the future of OD. Lees meer…

Betekenis van een diagnose met een causaal diagram

Technische vuistregels voor het maken van een causaal diagram

Hans Vermaak – Handboek voor Organisatieinstrumenten, 2003
De techniek van causale diagrammen uiteengezet

Het artikel behandelt de ‘techniek’ van het maken een causal diagram. Het behandelt die techniek in het kader van het zoeken naar de ‘angel’ van een hardnekkig verandervraagstuk. Lees meer…

Taaie en urgente vraagstukken als startpunt voor vernieuwing

Interview door Luc Verheijen – Develop, 2010
Een gesprek met twee verander-promovendi: Suzanne Verondonschot & Hans Vermaak

 In juni 2009 promoveerde Hans Vermaak cum laude op een proefschrift over taaie vraagstukken. Suzanne Verdonschot verdedigde in september van datzelfde jaar haar proefschrift over lastige vraagstukken die aanleiding geven om te verbeteren en vernieuwen. Reden genoeg om hun perspectieven naast elkaar te zetten. Lees meer…

Podcast over taaie vraagstukken

Interview door Ronald Buitenhuis - Management & Literatuur, 2009
Een gesprek gehouden vlak na de lancering van het boek

Taaie vraagstukken zijn complex en daarom laten we ze liever liggen. ‘Krachttaal schiet te kort. Je moet het doen met ontrafelen, experimenteren, langdradiger processen. Er is geen quick fix.’ Dat soort oneliners vlogen over de tafel in het interview met Ronald Buitenhuis. We spraken over de reden van taaiheid, oplossingen en deling van sturing. Lees meer…

Soms moet communicatie verontrusten

Verandercommunicatie volgens Hans Vermaak.

Interview door Rocco Mooy – Interne Communicatie, 2009
Een opener cultuur is vaak een ontzettend slecht idee

Plezier beleven aan taaie vraagstukken. Daarop promoveerde hij tot doctor in de ‘veranderkunde’. Complexe vraagstukken die zo taai zijn dat mensen er graag met een bochtje omheenlopen: Vermaak zet er maar wat graag zijn tanden in. Zijn ervaring met dergelijke kwesties leidt tot een verfrissende kijk op communicatie bij veranderingen. Lees meer…

Interactief werken met causale diagrammen.

In: J. Boonstra, L. de Caluwé. Interveniëren en veranderen. Zoeken naar betekenis - Kluwer, 2006

Hans Vermaak
Leren omgaan met keuzes en paradoxen in de procesvoering.

Causale diagrammen kunnen helpen om effectief om te gaan met complexe vraagstukken. Er is tot de jaren zeventig vooral geschreven over de techniek van dat soort diagrammen. Inmiddels is helder dat participatie van betrokkenen bij het maken en toepassen van dit soort diagrammen nodig is om effectief te zijn en krijgt het interactief werken ermee ook aandacht. Lees meer…

Werelden achter de zorg

Een reisgids voor het richten, inrichten en veranderen van gezondheidszorginstellingen

Hans Vermaak, Hans Westerveld – Twynstra Gudde, 2001
Leren omgaan met contrasterende filosofieën over de zorg en hun consequenties in dagelijkse praktijken.

Waar moet het heen met de gezondheidszorg? Er is geen gebrek aan externe druk op de sector, noch ontbreekt het aan vernieuwingsdrang. Als antwoord vliegen de toekomstvisies ons bovendien om de oren. Toch leidt dat alles niet zomaar tot doortastende vernieuwing. Het debat over de toekomst van de zorg stagneert. Dat ligt aan de geboden visies: ze zijn of eenzijdig of niet inspirerend.

 Lees meer…

Snel, breed en diep

IT ondersteunde groepsprocessen

Hans Vermaak - Nieuwsbrief OOA, 1996
Complexe vraagstukken met veel mensen sneller leren hanteren met groupware?

In de jaren negentig kwam groupware op als instrumentarium om horizontale multi-actor processen te ondersteunen. Ik was betrokken bij experimenten om in concrete verandertrajecten dit soort IT ondersteuning van groepsprocessen in te zetten en effectief te maken. Lees meer…