publicaties


kleurendenken

 
  download publicatielijst
Het kleurendenken staat voor contrasterende benaderingen van verandering die je in de praktijk en in de theorie tegenkomt. Ze vormen tezamen een veelgebruikte landkaart bij diagnose, het kiezen van een aanpak, het reflecteren op eigen stijl en het met elkaar communiceren over verandering. Maar tegelijk gaat het ook over overtuigingen en constructies van hoe mensen de wereld zien. Het kleurendenken is het bekendste onderdeel van het boek ‘Leren Veranderen’ en is uitgewerkt in allerlei toepassingen, instrumenten, cases, onderbouwing, historie, vuistregels e.d. Startsuggesties ☛ Het hoofdstuk 'Strategieën voor veranderen' zowel als 'Het kleurendenken op video' zijn goede introducties. De stevige tekst ‘De veranderkleuren herbezien na twintig jaar' (in Nederlands en Engels) of de wat toegankelijker tekst 'Meervoudigheid voor beginners en gevorderden (wat toegankelijker) vatten degelijk en compleet de hoofdtoepassingen van het kleurendenken samen: aanraders! ‘Creëren van een kleurrijk verandermodel’ laat je de historie zien. En de videolezing 'Leren Veranderen anno nu' geeft je een tour d'horizon. ‘Leren veranderen’ brengt alles in een handboek en en kennissite bijeen.

 

Dubbele-podcast over onderwijsvernieuwing

Verandermaten podcast - Anne Nienhuis en Sander Toby, 2024

Het ‘teaching & learning network’ van de Hogeschool Utrecht heeft sinds een paar jaar een podcastserie over onderwijsinnovatie. In hun eigen woorden: ze onderzoeken daar in gesprekken met elkaar en aanschuivende gasten waar je tegenaan loopt bij grote en kleine innovatietrajecten Lees meer…

Iedereen verandert. Nu wij nog.

Een gids voor veranderaars, werkers, leiders, activisten, adviseurs, begeleiders, docenten, onderzoekers, studenten, innovators.

Hans Vermaak - Vakmedianet, 2017

We veroorzaken dagelijks verandering. En we ondergaan het ook dagelijks. Iedereen verandert dus –
 zij het niet altijd succesvol. Dit boek laat zien hoe je in je directe omgeving het verschil maakt, hoe je de rest van de organisatie in een verandering meeneemt en hoe je zelf stevig genoeg in je schoenen staat om beide met succes te doen.

Het maakt daarbij niet uit of je werkt in zorg of dienstverlening, op werkvloer of in bestuurskamers. Het is voor iedereen die verandering vrijwillig oppakt, voor wie het op haar bord heeft gekregen of voor wie het als zijn vak ziet. Het is dus voor een breed publiek.  Lees meer…

Leren Veranderen – geheel herziene 3e editie

Kennis voor veranderaars in opleiding en praktijk

Hans Vermaak, Léon de Caluwé - Vakmedianet, 2019

Leren veranderen is al twintig jaar een veelgebruikt handboek voor de veranderkundige. Deze derde geheel herziene editie bestaat voor het eerst uit zowel het fysieke handboek, de kennissite www.lerenveranderen.nl en de kleurenapp.

Lees meer…

Meervoudigheid voor beginners en gevorderden: de veranderkleuren

In M. de Witte, M.J. Vink & M. van Grinsven. Essenties van verandermanagement. Boom, 2021

Hans Vermaak

Een bondig verhaal over zowel kleurendenken als alle toepassingen ervan: dat was de vraag van de drie redacteuren. Het is een hoofdstuk geworden in het boek over veranderessenties: een soort canon van veranderkundige benaderingen. Het gaat in op de meervoudigheid van denken en doen die nodig is bij verandering (aan de hand van het kleurendenken) en de ambachtelijke wijze waarop je diagnose, vormgeving en interveniëren als een cyclisch proces doet. Lees meer…

Voor verandering binnen je eigen werk moet je moeite doen.

Interview door Walter van de Calseyde - TIB, 2022

Het onderwijsblad ‘Tijdschrift voor Intern Begeleiders’ kwam mij bevragen over hoe je wel of juist niet veranderingen kan helpen realiseren binnen scholen. Lees meer…

Video-reeks ‘Het vormgeven van verandering’

Hans Vermaak - Crowdale 2014
Een online college waarin wordt besproken hoe je de belangrijkste ontwerpfouten in veranderplannen kan vermijden.

Dat verandertrajecten niet eenvoudig zijn, kan iedereen die er mee te maken heeft gehad beamen. Ik bespreek in deze online collegereeks hoe je de kans op een succesvol verandertraject aanzienlijk vergroot. In veel veranderplannen worden gelijksoortige ‘weeffouten’  gemaakt. Met alle energie die naar het rechtzetten van deze fouten gaat, kunnen de veranderopgaven zelf in het geding komen. Met stagnatie als gevolg. Lees meer…

Over kleuren, meervoudigheid en onderwijs

Interview door Wolter van der Knaap

Wie lesgeeft of werkt met het kleurendenken krijgt vroeger of later vragen over of de kleuren gecombineerd mogen worden (ja!), over wat nou doorslaggevend is om diepgang te bereiken of hoe je dominantie van bepaalde kleuren doorbreekt in organisaties. Lees meer…

Videolezing ‘HR professional als veranderaar’

Hans Vermaak - A&O/Public Cinema, 2016

Wat maakt je je als HR professional krachtig? Wat kan je afkijken van de veranderkunde daarin? Wat zijn de zes grootste uitdagingen? En hoe pak je die het best op?  Lees meer…

De veranderkleuren herbezien na twintig jaar

Management & Organisatie, 2019

Hans Vermaak, Léon de Caluwé
Situering en beschrijving van de theorie en haar toepassingen

Het grootste, recentste en degelijkste overzichtsartikel over het kleurendenken is gepubliceerd.

Lees meer…

Videolezing ‘Leren Veranderen anno nu’

Hans Vermaak - Sioo, 2019

In een lezing van 2 maal een uur stond ik in het lanceringsjaar van de 3e editie van ‘Leren Veranderen’ stil bij de belangrijkste ideeën, latere ontwikkelingen en terugkerende misverstanden. Zowel het kleurendenken als de manieren waarop ermee gewerkt wordt zijn nogal geëvolueerd in 20 jaar. Tijd dus om dat maar eens in een ochtend uit de doeken te doen. Lees meer…

De kleurentest

Hoe ga je met veranderingen om?

Léon de Caluwé, Hans Vermaak – Twynsta Gudde/Vakmedianet 2001/2016
Score je eigen verandervoorkeur!

Dit is een interactieve test die je helpt je een eigen visie op veranderingen in kaart te brengen. De uitslag van de tekst kun je gebruiken om te zien waar jij vooral goed in bent en hoe je je zou willen ontwikkelen. Ook krijg je door de test inzicht in andere visies op veranderen. Lees meer…

Drie rondetafelgesprekken over ‘Leren Veranderen’ met opleiders, praktijkmensen en wetenschappers

Management & Organisatie, 2019

Gertjan de Groot, Paul Breman, Marjo Dubbeldam, Hans Vermaak

Twintig jaar ‘leren veranderen’: tijd om te reflecteren op  het werken met dat handboek vanuit drie arena’s die zich elk anders tot het gedachtegoed verhouden.  Lees meer…

Video-lezing ‘Vuistregels en doodzondes bij grote transities’

Hans Vermaak - Stadsregio Amsterdam 2012
Niet één grote verandering, 
maar meerdere soorten verandering naast elkaar

Op 21 juni en later nog eens op 1 oktober 2012 mocht ik een verhaal vertellen over grootschalige transitieprocessen. In dit geval ging het over de decentralisatie van de jeugdzorg in de Regio Amsterdam. Een lastig proces. Dat verhaal is echter aardig generiek. En dus ook wel handig bij andere grote transities. Lees meer…

Videolezing 20 jaar Leren Veranderen

Hans Vermaak - Vakmedianet, 2019

In een lezing van ruim anderhalf uur ga ik in op twee essenties van het boek: meervoudig organiseren en ambachtelijk veranderen. Ik ga in op de hoofdlijnen van het kleurendenken en de wijze waarop je het toepast – terugblikkend op twintig jaar ontwikkeling van het gedachtengoed. Daarin wordt meteen duidelijk dat je zowel het kleurendenken als de toepassingen eenvoudig kan oppakken, maar er ook heel complex mee kan werken. Lees meer…

Strategieën voor veranderen

In: J. Boonstra. Perspectieven op veranderen. Vakmedianet, 2018

Hans Vermaak
Vuistregels en valkuilen bij het situationeel kiezen van een aanpak.

Kiezen voor de juiste veranderstrategie vraagt nogal wat. Daarbij gaat het niet zozeer om allerlei kenmerken van de diverse strategieën, maar met name om de (werkings)principes die aan de verschillende strategieën ten grondslag liggen en om wat er nodig is om die principes in een organisatie werkbaar te maken. In dit hoofdstuk geef ik eerst een overzicht van de veranderstrategieën die beschikbaar zijn en ga ik vervolgens in op hoe daaruit een keuze is te maken. Lees meer…

The colors of change – revisited

In: R. Shani & D. Noumair. Research in Organizational Change and Development (vol. 26) - Emerald, 2018

Hans Vermaak, Léon de Caluwé
Situating and describing the theory and its practical applications

This is the most up to date, complete and concise publication on the colors of change. It is written for both practitioners and academics that want to go beyond the basics. Those who already know about this change theory are likely to be surprised to find there is more to both the model and its applications Lees meer…

The color card trick

In: H. Boersema-Vermeer, Gertjan de Groot- Vakmedianet, 2016

Hans Vermaak

Leren over diagnosticeren van verandering via enkele youtube video’s… Dat kan. Lees meer…

Veranderkunde in zeven vragen

Hans Vermaak - Holland Management Review, 2002
Een korte introductie in de basics van veranderkunde. Het artikel vat het boek 'Leren Veranderen' samen.

Veranderen is een relevant vak voor managers, medewerkers en adviseurs. Het is ook lastige materie. Professionaliteit lijkt het best te borgen via continue reflectie én het benutten van gestapelde kennis. Hiertoe zijn in dit artikel een aantal vragen en corresponderende richtingaanwijzers uitgewerkt. Lees meer…

Knowing yourself as a change agent

In: D. W. Jamieson, Barnett & A Buono (eds.) Consultation for Organizational Change Revisited - Information Age Publishing, 2016

Léon de Caluwé, Hans Vermaak
A validated test based on a colorful theory of change

This chapter presents a questionnaire that measures individual change preferences based on a meta-theory of five paradigms of change. We describe its construction and improvement over a 13-year period, during which time more than 100,000 people have used the test as an instrument for self-reflection.
Lees meer…

Maatschappelijke organisaties veranderen

In: J. Boonstra e.a. Veranderen van maatschappelijke organisaties - Business Contact, 2017

Hans Vermaak, Jaap Boonstra
Context maken en impact hebben

Jaap Boonstra heeft met een stel mensen een nieuw boek geproduceerd over het organiseren en veranderen in een specifieke omgeving: die van scholen, ziekenhuizen, universiteiten, openbaar vervoer, musea en dergelijke. Hij combineert zijn eigen ervaring daarin met die van Lees meer…

Het creëren van een kleurrijk verandermodel

Casestudy naar theorieontwikkeling

Hans Vermaak, Léon de Caluwé- M&O, 2015
Een reflectie op de historie van het kleurendenken: hoe kunnen we eigenlijk theorie vanuit de praktijk ontwikkelen?

Dit artikel beschrijft hoe de auteurs bijna twintig jaar geleden een metatheorie over verandering het licht deden zien – nu bekend als de kleurentheorie – en hoe die theorie zich in de loop van de tijd heeft ontwikkeld. De artikel biedt een terugblik, aan de hand van het vierfasemodel van theorieontwikkeling van Smith en Hitt. De auteurs proberen te doorgronden waardoor een creatief idee vele verschijningsvormen kreeg, een krachtige theorie werd en nu breed wordt gebruikt. Lees meer…

Valkuilen bij het situationeel kiezen van een aanpak!

Veranderen (2)

Hans Vermaak - Management Executive, 2008
Vuistregels voor het opstellen van een veranderstrategie die werkt.

Er zijn allerlei veranderaanpakken. Die werken niet even goed in elke situatie. Er is daardoor winst te boeken met het kiezen van een aanpak die echt goed past. Toch kom het daar in de praktijk vaak niet van. Negen veel voorkomende valkuilen helpen verklaren waarom. Zoals het opstellen van ‘integrale veranderplannen’ waarin veel te veel wordt aangepakt en alle focus ontbreekt. Of zoals ‘ons produkt is uw probleem’ waarin de diagnose wordt overgeslagen. Het goede nieuws is dat de valkuilen te omzeilen zijn. Dit artikel biedt daar een helpende hand bij. Lees meer…

Kies de juiste strategie!

Veranderen (1)

Hans Vermaak - Management Executive, 2008
Het kleurendenken in kort bestek. Als houvast bij het kiezen van een veranderaanpak

Kiezen voor de juiste veranderstrategie vraagt nogal wat. Daarbij gaat het niet zozeer om allerlei kenmerken van de diverse strategieën, maar met name om de (werkings)principes die aan de verschillende strategieën ten grondslag liggen en om wat er nodig is om die principes in een organisatie werkbaar te maken. In dit artikel geef ik een overzicht van de veranderstrategieën die beschikbaar zijn, en ga ik nader in op hoe daaruit een keuze is te maken. Lees meer…

Interactieve website ‘Werken met Leren Veranderen’

Een werkboek voor de veranderkundige

Léon de Caluwé, Gertjan de Groot, Hanna Boersema-Vermeer, Hans Vermaak - Kluwer, 2013
Dé verzamelsite van methoden, oefeningen en beschouwingen om ons veranderkundig ambacht over te brengen en in de praktijk te brengen.

Sinds juni 2013 is de website in de lucht. De site is opgezet als aanvulling op het handboek ‘Leren Veranderen’ dat ik met Léon de Caluwé schreef en herschreef. Er was sinds jaar en dag veel vraag naar werkvormen, cases, columns, literatuur, onderzoek : kortom naar allerlei materiaal en methoden om de theorie nog beter in de praktijk te brengen. Of beter over te brengen aan studenten.

Vorig jaar boden Gertjan de Groot en Hanna Boersema-Vermeer aan om met ons twee als redacteuren op te treden van een site waarin we dit soort materiaal delen, maar vooral ook verzamelen. Lees meer…

Video-lezing ‘Het kleurendenken van veranderen’

Hans Vermaak - PMB, Gemeente Amsterdam 2013
Een actuele uitleg van een veelgebruikt veranderconcept.

Op 23 mei 2013 gaf ik bij de Gemeente Amsterdam een introductie over het spectrum van veranderkundige benaderingen. In een klein uur schets ik de vijf belangrijkste veranderbenaderingen die je in de theorie en in de praktijk ziet – elk gelabeld met een kleur. Lees meer…

De verandering kleurt de communicatie

In: E. Blokland, M. Neyzen, S. Wagenaar. Communicatie van organisaties – Kluwer, 2012

Hans Vermaak
Over het belang van meervoudigheid, de valkuil van klantvriendelijkheid en de verschuivende rol van communicatieprofessionals.

Verandervraagstukken zijn divers. Gelukkig zijn er verschillende soorten veranderbenaderingen om daar recht aan te doen. Dat vraagt wel ‘matching’ en verstand van zaken om dat goed te doen, soms tegen de stroom in. Ook de daarmee communicatie-inspanningen verschillen: je communiceert heel anders bij een bestuurlijke fusie dan bij een cultuuromslag. De geloofwaardigheid staat of valt daarbij ook nog bij het niet ‘te mooi’ maken. Lukt het dilemma’s te delen, fair te zijn over schaduwkanten of zelfs mensen te verontrusten als dat nodig is? Lees meer…

Je kunt de kleuren (niet) overstijgen

In: L. de Caluwé e.a. Spannend Veranderen - Vakmedianet, 2015

Hans Vermaak

Eind mei 2015 gaf Léon de Caluwé zijn emeritaatslezing die inmiddels is uitgegeven onder de titel ‘Spannend veranderen: over spanningen bij veranderen en adviseren’. Dat verhaal beslaat ruim 100 pagina’s maar staat niet op zichzelf: het is vergezeld door 140 pagina’s reflectie door twintig vakgenoten. Lees meer…

Creating a colorful model of change

Reflection on developing a theory as scholar-practitioners

Hans Vermaak, Léon de Caluwé- Journal of Management Inquiry, 2017

This article describes how, almost twenty years ago, we came up with a meta-theory of change, now referred to as the “color model,” and how that theory has developed over time. We look back, using Smith and Hitt’s four-stage model of theory development, to better understand how one creative idea took on many manifestations, became a robust theory and is now widely used. Lees meer…

Learning to Change

A guide for Organizational Change Agents

Léon de Caluwé, Hans Vermaak - Sage, 2003
An overview of change management fundamentals

‘Learning to Change’ provides a comprehensive overview of organizational change theories and practices developed by both U.S. and European change theorists. The authors compare and contrast different approaches: five fundamentally different ways of thinking about change Lees meer…

OD without context management is a luxury item.

Paper for a symposium on the future of Organizational Development

Hans Vermaak, Annual Academy of management Conference, 2006
Organization Development suffers from a lack of pragmatism about power

OD has an established tradition. There is a community of practice, academic research, handbooks in all sorts, development of new practices, lots of publications, proven methods. All seems fine. At the same time there is recurrent talk and publications expressing worry about the future of OD. Lees meer…

Change paradigms

An overview

Léon de Caluwé, Hans Vermaak – OD journal, 2004
A brief introduction in the ‘colors of change’

The authors present five fundamentally different ways of thinking about change, each representing different beliefs systems and convictions about how change works, the kind of interventions that are effective, how to change people, etc. Lees meer…

Denken over veranderen van mensen en organisaties

Overeenkomsten tussen veranderaars en therapeuten

Léon de Caluwé, Frans Que, Hans Vermaak - Management & Organisatie, 2001
Wat zijn de belangrijkste stromingen in veranderland en therapieland?

Ontmoetingen tussen organisatieadviseurs en psychotherapeuten vaak een feest van herkenning op. Beiden hebben hun vak gemaakt van het begeleiden van verandering. Dat roept de vraag op wat hun benaderingen met elkaar te maken hebben. Lees meer…

Audio CD over strategieën voor veranderen

Deel van de Verandermanagementbox - MainPress/Academic Service, 2008

Hans Vermaak
Vuistregels en valkuilen bij het kiezen van een veranderaanpak aan de hand van het kleurendenken.

Bij de keuze voor een veranderstrategie gaat het in eerste instantie niet om uitgewerkte interventieplannen, maar om de redenering erachter welke insteek het meeste slaagkans heeft. Gelooft u in een politieke onderhandeling, in een verleidingsroute of moet er vooral geleerd worden? Er zijn veel soorten veranderstrategieën. U kunt dus kiezen en dat is maar goed ook, want niet elke strategie werkt altijd even goed. Lees meer…

The color test for change agents

How do you think about change?

Léon de Caluwé, Hans Vermaak – Twynstra Gudde, 2001
Assess your style preference

This is an interactive test that helps you identify your convictions about change. The test results can be used to assess what type of change agent you are: what you are good at and what could be developed further. Lees meer…

Thinking in colors – on video

Five ways to deal with change

Léon de Caluwé, Hans Vermaak – Twynstra Gudde/Alcatel, 2008
Introduction into five different 'worlds' of change

Léon de Caluwé and Hans Vermaak present briefly five fundamentally different ways of thinking about change. Each of these represents a different belief system and conviction about how change works, the kind of interventions that are effective, how to change people, etc. They are labeled by color: yellow, blue, red, green, and white print thinking. Their color-model is based on their observations of current practices and existing theories about change. Lees meer…

Kleurendenken op video

Vijf werelden van veranderen

Léon de Caluwé, Hans Vermaak, Petra Haartsen - Twynstra Gudde, 2007
Korte verhalen over geeldruk, blauwdruk, rooddruk, groendruk en witdruk

Veranderopgaven komen in vele soorten en smaken. Gelukkig geldt dat ook voor veranderbenaderingen. Op basis van theorie en praktijk brachten we contrasterende veranderbenaderingen in kaart: dat is bekend geworden als het ‘kleurendenken’. De video zet kort de denkbeelden per kleur uiteen en legt uit hoe je ermee om kan gaan. Lees meer…

Thinking about Change: Complexity and Multiplicity in Change Processes

In: J. Boonstra (ed): Dynamics in Organizational Change and Learning - Wiley, 2004

Léon de Caluwé, Hans Vermaak
Theories about why change does not work. And theories about how differently change works when it does.

Given that more organizational change takes place unplanned than planned and more unsuccessful than successful, we think there is justification for reflection on why change does not work. This implies complexifying things rather than simplifying them: to search for hidden rules of the game, for informal processes, political mechanisms in organizations, etc. Lees meer…

Meegesleurd door de opdrachtgever?

Wat zouden Lodge en Vermaak doen?

Casebespreking onder leiding van Arend Ardon – MC Magazine, 2002
Eén advies: beiden in volle vaart het ongemak zoeken

Een productiebedrijf in de Randstad is gezond en opereert stabile. Men zet een traject in om competentiemanagment vorm te geven met de directie in ‘the lead’. Maar hun voortrekkersrol pakt niet goed uit. De adviseur zit met een dilemma: als hij echt op de achtergrond wil blijven, loopt hij het risico dat hij wordt meegesleurd. Op de voorgrond neemt hij de verantwoordelijkheid over. Lees meer…

At least ten islands of learning

In Search of Corporate Learning

Léon de Caluwé, Hans Vermaak, Jos van der Woude – Twynstra, 1999
Exploring a common language for talking about learning

People learn, all the time and everywhere. Yet it seems we all have our own images and ideas about what learning actually is. More importantly, we all seem to have our favourite approaches to learning, which we call upon whenever a learning situation arises. Lees meer…